ในการวิเคราะห์ความสามารถ (Capability Analysis) คุณรู้หรือไม่ว่าสถิติกำลังดูค่าอะไรอยู่ เนื่องจากเราได้รับคำถามเรื่องนี้อยู่บ่อยๆ เรามาดูคำถามที่เรามักเจอไปพร้อมๆกัน
จากกราฟด้านล่างนี้ จะเห็นมีค่าสถิติความสามารถอยู่ 2 กลุ่ม คือ Potential และ Overall
ค่าสถิติความสามารถแบบ Potential (Within) (ได้แก่ Cp, CPL ….) ซึ่งคำนวณมาจากค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานภายในกลุ่มย่อยเดียวกัน (Within standard deviation) ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานภายในกลุ่มย่อยเดียวกัน (Within standard deviation) คือ ความผันแปรภายในกลุ่มย่อย (Subgroup) ส่วนค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานของข้อมูลทั้งหมด (Overall standard deviation) คือ ความผันแปรภายของข้อมูลทั้งหมดซึ่งเป็นค่าความผันแปรของกระบวนการทั้งหมด ที่ใช้ในการหาค่าสถิติความสามารถแบบ Overall (ได้แก่ Pp, PPL ….)
ค่า Cpk และ Ppk เป็นค่าสถิติที่ต้องนำมาพิจารณาในการวิเคราะห์ความสามารถของกระบวนการ ทั้งสองค่าแสดงถึงค่าที่น้อยกว่าระหว่างค่าดัชนีด้านบนและด้านล่าง (เช่น CPU และ CPL) คุณจะต้องทำการเปรียบเทียบค่าที่คุณได้จากกระบวนการกับมาตรฐาน (benchmark) เพื่อจะดูว่าต้องมีการปรับปรุงกระบวนการหรือไม่ อุตสาหกรรมทั่วไปใช้ค่า benchmark สำหรับ Cpk และ Ppk คือ 1.33
มีหลายครั้งที่ลูกค้าของ Minitab ถามถึงค่า Cpk ที่ได้ของเขา ไม่ตรงกับที่โปรแกรมวิเคราะห์ให้ ความแตกต่างเพราะนิยามของค่า Cpk ในอุตสาหกรรมนั้นแตกต่างกัน ส่วนใหญ่ลูกค้าจะเรียกค่า “Ppk” เป็นค่า “Cpk” มีข้อเสียอะไรหรือไม่ที่เกิดเรื่องแบบนี้ แล้วมีเหตุผลอะไรที่ต้องดูค่าความสามารถแบบ Within
อ้างคำอธิบายจาก Minitab’s product support page
ความผันแปรภายในกลุ่มย่อย (within variation) เป็นค่าที่แสดงถึงความผันแปรของกระบวนการที่มีอยู่ตามธรรมชาติที่ต้องมีอยู่เสมอ (inherent process variation) ตามแนวคิดของ SPC อ้างอิงจากคู่มือของ Chrysler Corporation, Ford Motor Company, and General Motors Corporation. Copyright by A.I.A.G
ส่วนค่าความผันแปรทั้งหมด (overall variation) จะเป็นค่าที่แสดงถึงความผันแปรของกระบวนการทั้งหมด (total process variation)
ความผันแปรของกระบวนการที่มีอยู่ตามธรรมชาติที่ต้องมีอยู่เสมอ (inherent process variation) มีเหตุมาจากสาเหตุปกติ (common causes) เท่านั้น ส่วนค่าความผันแปรทั้งหมด (overall variation) จะมีเหตุมาจากสาเหตุปกติ (common causes) และ สาเหตุไม่ปกติ (special causes) ใน Minitab จัดให้ค่า Cp และ Cpk เป็นค่าความสามารถแบบ potential เพราะมันจะสะท้อนให้เห็นถึงศักยภาพที่กระบวนการจะบรรลุเป้าหมายได้ถ้ากำจัดสาเหตุไม่ปกติ (special causes) ได้หมด
บางกรณีคุณอาจเจอกับสถานการณ์ที่ข้อมูลในกลุ่มย่อยมีค่าไม่เกิน 1 ซึ่ง Minitab ได้คิดไว้ล่วงหน้าแล้ว จึงทำการประมาณค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานภายในกลุ่มย่อยไว้ด้วย โดยใช้วิธีคำนวณค่า Moving Range calculations
บทความต้นฉบับ : Questions about Capability Statistics – Part 1
ต้นฉบับนำมาจาก Minitab blog, แปลและเรียบเรียงโดยสุวดี นำพาเจริญ
บริหารจัดการ SCM Blog โดยชลทิชา จำรัสพร บริษัท โซลูชั่น เซ็นเตอร์ จํากัด ตัวแทน Minitab ในประเทศไทย
เพิ่มเติมเกี่ยวกับบริษัท Minitab
Minitab ช่วยให้บริษัทและองค์กรต่างๆ สามารถมองเห็นแนวโน้มของข้อมูล, แก้ปัญหาและค้นพบประเด็นสำคัญจากข้อมูลเชิงลึก โดยนำเสนอชุดโซลูชั่นที่ครอบคลุมทุกด้านและดีที่สุดสำหรับซอฟต์แวร์ในระดับเดียวกัน ที่ใช้สำหรับการวิเคราะห์ข้อมูลและการปรับปรุงกระบวนการ
ด้วยวิธีการที่เป็นเอกลักษณ์ และการนำเสนอซอฟต์แวร์และบริการแบบองค์รวม Minitab ช่วยให้องค์กรเข้าถึงกระบวนการตัดสินใจในส่วนที่ช่วยผลักดันให้เกิดความเป็นเลิศทางธุรกิจได้ดีขึ้น ความง่ายในการใช้งานที่โดดเด่นกว่าใครมีส่วนช่วยให้ Minitab สามารถทำให้การเข้าถึงข้อมูลเชิงลึกเป็นเรื่องที่ง่าย ทีมงานของ Minitab ซึ่งประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญทางด้านการวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้ผ่านการอบรมมาเป็นอย่างเข้มงวด จะช่วยให้ผู้ใช้งานมั่นใจว่าจะได้รับประโยชน์สูงสุดจากการใช้งานวิเคราะห์ข้อมูลและพร้อมที่จะให้คำปรึกษาตลอดเวลาที่ใช้งานเพื่อนำไปสู่การตัดสินใจที่ดีขึ้น รวดเร็ว และแม่นยำ
เป็นเวลากว่า 50 ปีที่ Minitab ได้ช่วยองค์การต่าง ๆ เพิ่มรายได้ ควบคุมและลดต้นทุน เพิ่มคุณภาพ เสริมสร้างความพึงพอใจของลูกค้า และเพิ่มประสิทธิภาพ ธุรกิจและองค์นับหมื่นทั่วโลกใช้ Minitab Statistical Software®, Companion by Minitab®, Minitab Workspace®, Salford Predictive Modeler® and Quality Trainer® เป็นเครื่องมือช่วยในการค้นพบและปรับปรุงความบกพร่องในกระบวนการ